ZDROWE ZĘBY W CIĄŻY
Ciąża wpływa na prawie każdy aspekt życia kobiety, w tym na zdrowie jamy ustnej
Wpływ stanu zębów na zdrowie, szczególnie w ciąży.
O tym jaki wpływ na zdrowie mają choroby zębów i przyzębia chciałabym napisać nie tylko ze względu na nasze zdrowie ale przede wszystkim na zdrowie dzieci, które mamy w planach urodzić. Czyli będzie to kolejny wpis z cyklu daj dziecku dobry fundament do prawidłowego rozwoju 😊.
Dobry stan zdrowia jamy ustnej jest ważny przez całe życie człowieka. W chorobach przewlekłych takich jak ciężkie choroby nerek czy nowotwory, bardzo często chore zęby, szczególnie leczone kanałowo, są usuwane.
Głównie dlatego, że gdy zęby są źle przeleczone kanałowo, pozostają w nich groźne bakterie, które dostają się do organizmu, i tak latami powstaje stan zapalny organizmu. Warto jeśli mamy wątpliwości co do kanałowego leczenia naszych zębów zrobić to prawidłowo ponownie. Nawet się nie spodziewacie jakie kwiatki mogą się czaić w takim zębie 🙂
Podobnie rzecz ma się z plombami amalgamatowymi, czyli tymi srebrnymi/czarnymi. Z wielu obserwacji wynika, że rtęć zawarta w tym materiale dentystycznym, wydziela opary podczas jedzenia i żucia ciepłych pokarmów.
Jak wiadomo dziecko w okresie płodowym może być narażone na działanie rtęci co jest toksycznym zjawiskiem i bardzo niebezpiecznym dla rozwijającego się mózgu. Plomby amalgamatowe jeszcze w wielu placówkach są zakładane na NFZ.
Zanim skorzystamy z takiej pomocy, zapytajmy jakiego rodzaju plomba jest w ramach leczenia na NFZ.
Przyjrzyj się swojej jamie ustnej a w zasadzie zleć to dentyście, profilaktycznie, systematycznie ale szczególnie wtedy kiedy szukamy przyczyny naszego pogorszonego samopoczucia bądź przewlekle chorujemy.
I teraz właśnie o ciąży, o wpływie stanu uzębienia nie tylko na matkę ale przede wszystkim na dziecko.
Ciąża wpływa na prawie każdy aspekt życia kobiety, w tym na zdrowie jamy ustnej. Zmiany hormonalne w organizmie w czasie ciąży powodują, że są one bardziej podatne na infekcje jamy ustnej i choroby dziąseł. Te problemy stomatologiczne dotykają nie tylko przyszłe matki, ale także rozwijające się dziecko.
Jama ustna podlega odwracalnym, jak również nieodwracalnym zmianom w wyniku wahań poziomu estrogenu i progesteronu w czasie ciąży, prowadząc do poszerzenia i krętości mikrokrążenia dziąseł, zastoju krążenia i wzrostu przepuszczalności naczyń jamy ustnej wraz ze spadkiem immunokompetencji kobiety, a tym samym zwiększająca się podatność na infekcje jamy ustnej.
Oprócz skutków zmian hormonalnych, do pogorszenia stanu przyzębia w czasie ciąży przyczyniają się inne czynniki, takie jak:
zakażenie wirusem HIV,
brak opieki stomatologicznej,
zła higiena jamy ustnej,
palenie tytoniu,
niski poziom wykształcenia,
niski status zatrudnienia,
podeszły wiek
pochodzenie etniczne.
Jaki wpływ ma ciąża na zęby:
zapalenia dziąseł,
łagodne uszkodzenia dziąseł w jamie ustnej,
ruchomość zębów,
erozja zębów,
paradontoza,
próchnica i zapalenie dziąseł w ciąży.
Możliwymi przyczynami próchnicy u ciężarnych są zmiany flory śliny i jamy ustnej, wymioty, zaniedbana higiena jamy ustnej i zmiany odżywiania oraz niedostateczna dbałość o zdrowie jamy ustnej.
Próchnica zębów, definiowana jako miejscowa demineralizacja twardych tkanek zębów przez kwas pochodzący z resztek jedzenia lub cukier, jest jednym z głównych problemów zdrowotnych jamy ustnej.
Światowa Organizacja Zdrowia podała, że około 2,4 miliarda osób na całym świecie (35,3% całej populacji) ma próchnicę zębów. Ze względu na zwiększony apetyt na słodkie i szybkie potrawy, zmiany czynników jamy ustnej, takie jak zwiększona kwasowość w jamie ustnej / ślinie i zmniejszenie wydzielania śliny, a także obawa przed leczeniem dentystycznym, kobiety w ciąży stają się bardziej podatne i mają wysokie występowanie próchnicy zębów.
Zły stan zdrowia jamy ustnej nie ogranicza się tylko do jamy ustnej, ale wiąże się również z chorobami ogólnoustrojowymi, w tym cukrzycą i chorobami układu krążenia. Coraz więcej dowodów sugeruje, że zły stan zdrowia jamy ustnej powoduje jak wcześniej pisałam zmiany zapalne, które mogą mieć niekorzystny wpływ na ciążę poza jamą ustną.
Zmiany ustne, kiedy występują wymioty
W czasie ciąży jama ustna jest częściej narażona na działanie kwasu żołądkowego, który może powodować erozję szkliwa zębów. Poranne mdłości są częstą przyczyną wczesnej ciąży; później luźny zwieracz przełyku i ciśnienie skierowane w górę z ciężarnej macicy mogą powodować lub nasilać refluks żołądkowy. U pacjentów z nadmiernymi wymiotami ciężarnych mogą wystąpić nadżerki szkliwa.
Strategie postępowania mają na celu zmniejszenie narażenia na kwas doustny poprzez zmianę diety i stylu życia, a także stosowanie leków przeciwwymiotnych, zobojętniających lub obu. Płukanie ust łyżeczką sody oczyszczonej w filiżance wody po wymiotach może zneutralizować kwas. Kobietom w ciąży należy doradzić, aby unikały mycia zębów bezpośrednio po wymiotach, a podczas szczotkowania używały szczoteczki do zębów z miękkim włosiem, aby zmniejszyć ryzyko uszkodzenia szkliwa.
Guz jamy ustnej w ciąży
Ciążowy guz jamy ustnej występuje nawet w 5 % ciąż i jest nie do odróżnienia od ziarniniaka ropotwórczego. Ta zmiana naczyniowa jest spowodowana zwiększeniem progesteronu w połączeniu z miejscowymi czynnikami drażniącymi i bakteriami. Zmiany są zazwyczaj rumieniowe, gładkie i zrazikowe; umiejscowione są głównie na dziąśle. Zajęty może być również język, podniebienie lub błona śluzowa policzka.
Guzy ciążowe występują najczęściej po pierwszym trymestrze ciąży, szybko rosną i zwykle ustępują po porodzie. Postępowanie jest zwykle obserwacyjne, chyba że guzy krwawią, utrudniają żucie lub nie ustępują po porodzie. Uszkodzenia usunięte chirurgicznie w czasie ciąży mogą nawracać.
Zapalenie ozębnej
Zapalenie przyzębia to destrukcyjne zapalenie przyzębia, które dotyka około 30 % kobiet w wieku rozrodczym. Proces polega na infiltracji bakteryjnej przyzębia. Toksyny produkowane przez bakterie stymulują przewlekłą reakcję zapalną, a przyzębia ulega rozpadowi i zniszczeniu, tworząc kieszonki, które ulegają zakażeniu.
W końcu zęby się poluzowują. Proces ten może wywoływać nawracającą bakteriemię, która pośrednio wyzwala odpowiedź ostrej fazy wątroby, prowadząc do produkcji cytokin, prostaglandyn i interleukin, z których wszystkie mogą wpływać na ciążę. Podwyższone poziomy tych markerów stanu zapalnego stwierdzono w płynie owodniowym kobiet z zapaleniem przyzębia i przedwczesnym porodem w porównaniu ze zdrowymi pacjentkami z grupy kontrolnej.
W jednym z badań naukowcy odkryli minimalną ilość bakterii w jamie ustnej w płynie owodniowym i łożysku kobiet z porodem przedwczesnym i zapaleniem przyzębia. Wydaje się prawdopodobne, że sama ta kaskada zapalna przedwcześnie inicjuje poród.
Leczenie zapalenia przyzębia w ciąży opiera się na wczesnym rozpoznaniu i głębokim złuszczaniu korzeni.
Kobiety z wcześniej występującą chorobą przyzębia mogą zmniejszyć ryzyko nawrotu lub pogorszenia choroby w czasie ciąży poprzez odpowiednią higienę jamy ustnej. Amerykańska Akademia Periodontologii zaleca, aby wszystkie kobiety w ciąży lub planujące ciążę poddały się badaniu przyzębia i wszelkiemu niezbędnemu leczeniu.
Pacjentom należy zalecić rutynowe szczotkowanie i nitkowanie zębów, unikanie nadmiernej ilości słodkich przekąsek i napojów oraz konsultację z dentystą. Stan i plany dotyczące zdrowia jamy ustnej powinny być udokumentowane.
Wielu dentystów niechętnie leczy kobiety w ciąży. Lekarze i dentyści mogą przezwyciężyć tę sytuację poprzez edukację, jasną komunikację i rozwój trwałych relacji opartych na współpracy. Lekarze mogą dzielić się informacjami na temat bezpieczeństwa leczenia stomatologicznego w ciąży z kolegami stomatologami i udzielać jasnych zaleceń dotyczących skierowania.
Istnieją doniesienia, że kobiety w ciąży z chorobami przyzębia mają zwiększone ryzyko:
przedwczesnego porodu,
stanu przedrzucawkowego
urodzenia niemowląt w wieku małym do wieku ciążowego
wysoki poziom bakterii próchnicotwórczych u matek może prowadzić do zwiększonej próchnicy zębów u niemowlęcia
Jak zmniejszyć ryzyko próchnicy u rozwijającego się dziecka?
Ksylitol zmniejsza ładunek bakterii w jamie ustnej matki i ogranicza przenoszenie bakterii na niemowlęta, gdy jest stosowany w późnym okresie ciąży i / lub w okresie poporodowym. Ksylitol jest bezpieczny w czasie i podczas karmienia piersią. Ksylitol to jeden z najzdrowszych zamienników cukru, warto na etapie planowania ciąży wykluczyć cukier i wprowadzić zdrowe substancje słodzące jak właśnie ksylitol lub erytrytol.
Leczenie zębów w ciąży
Najlepiej zaplanować zabiegi stomatologiczne w drugim trymestrze ciąży, po zakończeniu organogenezy. Pilną opiekę stomatologiczną można wykonać w każdym wieku ciążowym. W trzecim trymestrze pojawiają się dodatkowe problemy związane z dyskomfortem pozycyjnym i ryzykiem ucisku na żyłę główną.
Podparcie kobiety na lewym boku, częsta zmiana pozycji i krótkie wizyty mogą zmniejszyć problemy. Odroczenie opieki stomatologicznej do czasu porodu może być problematyczne, ponieważ młode matki koncentrują się na opiece nad swoim noworodkiem i mogą mieć ubezpieczenie dentystyczne tylko w okresie ciąży.
Kobiety z wczesnym spontanicznym porodem przedwczesnym częściej chorowały na ciężką chorobę przyzębia niż kobiety ze wskazanym porodem przedwczesnym lub porodem terminowym. Choroba przyzębia nie była związana z wybranymi markerami zapalenia górnych dróg rodnych.
Choroba przyzębia u matki z ogólnoustrojowym zapaleniem mierzona za pomocą białka C-reaktywnego wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia stanu przedrzucawkowego.
Tylko 22 do 34 % kobiet w Stanach Zjednoczonych w ciąży konsultuje się z dentystą. Nawet jeśli pojawia się problem z jamą ustną, zajmuje się nim tylko połowa kobiet w ciąży.
Każda kobieta w ciąży powinna zostać przebadana pod kątem zagrożeń jamy ustnej, poinstruowana w zakresie prawidłowej higieny jamy ustnej i skierowana na leczenie stomatologiczne w razie potrzeby.
Zabiegi stomatologiczne, takie jak radiografia diagnostyczna, leczenie przyzębia, odbudowy i ekstrakcje są bezpieczne i najlepiej wykonywać je w drugim trymestrze ciąży.
Odpowiednia opieka stomatologiczna i profilaktyka w czasie ciąży może zmniejszyć złe wyniki w okresie prenatalnym i zmniejszyć próchnicę niemowląt.
Zatem jeśli jesteś na etapie planowania ciąży czy w ciąży ale również kiedy już jesteś młodą mamą to wraz z partnerem sprawdźcie stan swojej jamy ustnej 😉.
Źródła:
https://www.ajog.org/article/S0002-9378(07)02266-1/fulltext
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15458901/
https://www.aafp.org/afp/2008/0415/p1139.html
Patil S, Ranka R, Chaudhary M, Hande A, Sharma P. Występowanie próchnicy zębów i zapalenia dziąseł wśród kobiet w ciąży i kobiet niebędących w ciąży. J Datta Meghe Inst Med Sci Univ 2018; 13: 44-7
