SKRÓCONE WĘDZIDEŁKO

Skrócone wędzidełko u dzieci to ostatnio bardzo popularny temat. O ile jest prawidłowo zdiagnozowane to ok jednak coraz częściej trafiają do mnie dzieci, które mają wskazania do podcięcia wędzidełka mimo, że nie mają problemu z wysuwaniem języka i jego pracą. 

Skrócenie wędzidełka języka (ankyloglosja) może stanowić problem już od momentu narodzin, dziecko ma trudności w ssaniu piersi, nie przybiera odpowiednio na wadze co może wpływać prawidłowy rozwój i odżywienie. Prawidłowo zbudowane wędzidełko jest elastyczne i pozwala na swobodne ruchy języka w obszarze całej jamy ustnej.

Wędzidełko podjęzykowe to cienka tkanka łączna łącząca dolną część języka z dnem jamy ustnej. Biegnie pionowo i jest widoczne podczas próby uniesienia języka ku górze. 

Krótkie wędzidełko podjęzykowe należy do najczęstszych wad anatomicznych w obrębie aparatu artykulacyjnego. Dotyka nawet 1 na 10 noworodków. 

Zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe wpływa na jakość ssania i prawidłowy rozwój mowy. Niemowlę z krótkim wędzidełkiem może się  denerwować w trakcie karmienia, ssać krótko, nerwowo, szybko się męczą. Dzieci mogą się również nadmiernie ślinić.

Pobierz bezpłatnie niezbędnik przy rozszerzaniu diety.

Gdy skrócone wędzidełko nie zostanie zdiagnozowane w pierwszych dniach życia i dziecko nie zostanie poddane zabiegowi frenotomii, czyli podcięciu wędzidełka podjęzykowego, to od samego początku, kształtuje się u niego nieprawidłowy wzorzec ssania, połykania i żucia co w konsekwencji prowadzi do wad zgryzu i wad wymowy.

U noworodków rozpoznanie skróconego wędzidełka może postawić lekarz neonatolog lub neurologopeda, jeszcze na oddziale noworodkowym. Często widać u dzieci podczas płaczu, że  język układa się w kształcie serduszka, ale kiedy go nie ma to nie oznacza, że wędzidełko jest ok.  U dzieci starszych skrócenie wędzidełka jest stwierdzane przez logopedę, neurologopedę lub laryngologa podczas badania.

Starsze dziecko może mieć problem z wysuwaniem języka na brodę lub w kierunku nosa,  trudności z uniesieniem języka do wałka dziąsłowego, brak lub wadliwą realizację głosek. 

U noworodków i niemowląt zabieg frenotomii ma zapobiegać dysfunkcjom języka, u starszych dzieci ma na celu usunąć skutki, które powstały w wyniku ankyloglosji.

 Decyzję o wykonaniu zabiegu powinien podjąć logopeda w porozumieniu z laryngologiem, chirurgiem lub foniatrą. Bezwzględnym wskazaniem do podcięcia wędzidełka jest całkowite przyrośnięcie języka do dna jamy ustnej oraz sytuacje, w których krótkie wędzidełko utrudnia ruchy języka. 

 W większości przypadków zalecane jest jak najwcześniejsze podcięcie. Decyzja o podcięciu wędzidełka powinna być poprzedzona konsultacją logopedyczną, na której logopeda dokona oceny ruchomości języka oraz wędzidełka oraz oceni w jakim stopniu wędzidełko jest skrócone.

Zabieg podcięcia wędzidełka może wykonać: neonatolog, pediatra, stomatolog oraz laryngolog.

U noworodków do 3 miesiąca życia frenotomia może być wykonywana bez znieczulenia lub w znieczuleniu powierzchniowym. 

Im wcześniej zostanie wykonany zabieg podcięcia wędzidełka językowego, tym większe są szanse na prawidłowy rozwój twarzo­czaszki oraz funkcji języka, a co za tym idzie uniknięcie szeregu nieprawidłowości rozwojowych.

Starszym dzieciom i dorosłym podaje się znieczulenie miejscowe, więc w trakcie zabiegu nie odczuwane są żadne dolegliwości bólowe.

 Chirurg stomatolog wykonuje podcięcie wędzidełka skalpelem lub, coraz częściej, laserem. W przypadku metody laserowej krwawienie jest zdecydowanie mniejsze, a tkanki goją się szybciej. Cała procedura zajmuje nie więcej niż kilkanaście minut, a pacjent tego samego dnia wraca do domu.

Wędzidełko podjęzykowe goi się w przeciągu 3-4 dni bez objawów bólowych. W ciągu kilku dni po zabiegu podcięcia wędzidełka języka mogą występować niewielkie krwawienia. Nie powinny one budzić niepokoju. Pacjent może spożyć posiłek już w ciągu dwóch, trzech godzin po zabiegu, kiedy ustąpi działanie znieczulenia.

Skrócone wędzidełko podjęzykowe występuje często rodzinnie. Ocenia się, że częstotliwość występowania to ok. 4-10 % populacji i częściej występuje u chłopców.

Czasem niemowlęta mają podcięte wędzidełko kilka razy, ze względu na to, że język na tyle jest wrośnięty, że zabieg należy podzielić na kilka etapów.

Interwencję chirurgiczną należy zalecać ostrożnie tylko u niemowląt, u których ankyloglozja jest wyraźnie widoczna w badaniu fizykalnym i które mają udokumentowane trudności z karmieniem piersią.

 Pamiętajmy, że jakby nie było jest to ingerencja w nasze ciało, powięź. Dlatego jeśli mamy podejrzenia krótkiego wędzidełka u niemowlaka ale nie ma ono trudności ze ssaniem i przybiera ładnie na wadze to warto skonsultować to z innym specjalistą. 

 Przed i po zabiegu podcięcia wędzidełka zalecane są również masaże i ćwiczenia.

Ćwiczenia i masaże przy skróconym wędzidełku (oczywiście zaleca je logopeda jednak dla pewności podaję, bo niestety często się zdarza, że jest tylko podcięcie i koniec pracy):

Po zabiegu podcięcia skróconego wędzidełka podjęzykowego wskazane jest wykonywanie masażu. Robi się to przez gazę (dzięki czemu język nie wyślizguje się) ruchem, jakby się liczyło pieniądze. Język delikatnie wywija się do góry, masuje się go od nasady do czubka, jednocześnie podnosi się go do góry.

Ćwiczenia zazwyczaj przeprowadza się przez ok. 4 tygodnie, 4 razy dziennie, w tym również w ciągu nocy. Nie wszystkie dzieci chętnie znoszą takie masaże.

Masaż dolnej powierzchni języka został również uznany za pomocny w rozluźnieniu tkanki i promowaniu zwiększonej ruchomości języka. Inną powszechnie stosowaną strategią jest stopniowe wyjmowanie smoczka lub smoczka z buzi niemowlęcia podczas aktywnego ssania, aby zachęcić do wysuwania i unoszenia języka podczas próby utrzymania kontaktu z przedmiotem.

Przykładowe ćwiczenia rozciągające wędzidełko podjęzykowe dla dzieci starszych:

• wysuwanie czubka języka na brodę
• lizanie lizaka coraz bardziej oddalanego od buzi dziecka.
• szukanie czubkiem języka czubka nosa.
• oblizywanie czubkiem języka wargi górnej, dolnej.
• malowanie czubkiem języka kółek /w prawo, w lewo/

Dorota

Źródła:

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35577433/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33719483/

https://link.springer.com/article/10.1007/s40746-016-0052-x

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21768318/

https://gugukabi.pl/skrocone-wedzidelko-jezyka/