ZDROWE ZĘBY W CIĄŻY

Ciąża wpływa na prawie każdy aspekt życia kobiety, w tym na zdrowie jamy ustnej

Wpływ stanu zębów na zdrowie, szczególnie w ciąży.

O tym jaki wpływ na zdrowie mają choroby zębów i przyzębia chciałabym napisać nie tylko ze względu na nasze zdrowie ale przede wszystkim na zdrowie dzieci, które mamy w planach urodzić. Czyli będzie to kolejny wpis z cyklu daj dziecku dobry fundament do prawidłowego rozwoju 😊.

Dobry stan zdrowia jamy ustnej jest ważny przez całe życie człowieka. W chorobach przewlekłych takich jak ciężkie choroby nerek czy nowotwory, bardzo często chore zęby, szczególnie leczone kanałowo, są usuwane.

Głównie dlatego, że gdy zęby są źle przeleczone kanałowo, pozostają w nich groźne bakterie, które dostają się do organizmu, i tak latami powstaje stan zapalny organizmu. Warto jeśli mamy wątpliwości co do kanałowego leczenia naszych zębów zrobić to prawidłowo ponownie. Nawet się nie spodziewacie jakie kwiatki mogą się czaić w takim zębie 🙂

Podobnie rzecz ma się z plombami amalgamatowymi, czyli tymi srebrnymi/czarnymi. Z wielu obserwacji wynika, że rtęć zawarta w tym materiale dentystycznym, wydziela opary podczas jedzenia i żucia ciepłych pokarmów.

Jak wiadomo dziecko w okresie płodowym może być narażone na działanie rtęci co jest toksycznym zjawiskiem i bardzo niebezpiecznym dla rozwijającego się mózgu. Plomby amalgamatowe jeszcze w wielu placówkach są zakładane na NFZ.

Zanim skorzystamy z takiej pomocy, zapytajmy jakiego rodzaju plomba jest w ramach leczenia na NFZ.

Przyjrzyj się swojej jamie ustnej a w zasadzie zleć to dentyście, profilaktycznie, systematycznie ale szczególnie wtedy kiedy szukamy przyczyny naszego pogorszonego samopoczucia bądź przewlekle chorujemy.

I teraz właśnie o ciąży, o wpływie stanu uzębienia nie tylko na matkę ale przede wszystkim na dziecko.

Ciąża wpływa na prawie każdy aspekt życia kobiety, w tym na zdrowie jamy ustnej. Zmiany hormonalne w organizmie w czasie ciąży powodują, że są one bardziej podatne na infekcje jamy ustnej i choroby dziąseł. Te problemy stomatologiczne dotykają nie tylko przyszłe matki, ale także rozwijające się dziecko.

Jama ustna podlega odwracalnym, jak również nieodwracalnym zmianom w wyniku wahań poziomu estrogenu i progesteronu w czasie ciąży, prowadząc do poszerzenia i krętości mikrokrążenia dziąseł, zastoju krążenia i wzrostu przepuszczalności naczyń jamy ustnej wraz ze spadkiem immunokompetencji kobiety, a tym samym zwiększająca się podatność na infekcje jamy ustnej.

Oprócz skutków zmian hormonalnych, do pogorszenia stanu przyzębia w czasie ciąży przyczyniają się inne czynniki, takie jak:

• zakażenie wirusem HIV,

• brak opieki stomatologicznej,

• zła higiena jamy ustnej,

• palenie tytoniu,

• niski poziom wykształcenia,

• niski status zatrudnienia,

• podeszły wiek

• pochodzenie etniczne.

  Jaki wpływ ma ciąża na zęby:

• zapalenia dziąseł,

• łagodne uszkodzenia dziąseł w jamie ustnej,

• ruchomość zębów,

• erozja zębów,

• paradontoza,

• próchnica i zapalenie dziąseł w ciąży.

Możliwymi przyczynami próchnicy u ciężarnych są zmiany flory śliny i jamy ustnej, wymioty, zaniedbana higiena jamy ustnej i zmiany odżywiania oraz niedostateczna dbałość o zdrowie jamy ustnej.

• Próchnica zębów, definiowana jako miejscowa demineralizacja twardych tkanek zębów przez kwas pochodzący z resztek jedzenia lub cukier, jest jednym z głównych problemów zdrowotnych jamy ustnej.

Światowa Organizacja Zdrowia podała, że około 2,4 miliarda osób na całym świecie (35,3% całej populacji) ma próchnicę zębów. Ze względu na zwiększony apetyt na słodkie i szybkie potrawy, zmiany czynników jamy ustnej, takie jak zwiększona kwasowość w jamie ustnej / ślinie i zmniejszenie wydzielania śliny, a także obawa przed leczeniem dentystycznym, kobiety w ciąży stają się bardziej podatne i mają wysokie występowanie próchnicy zębów.

Zły stan zdrowia jamy ustnej nie ogranicza się tylko do jamy ustnej, ale wiąże się również z chorobami ogólnoustrojowymi, w tym cukrzycą i chorobami układu krążenia. Coraz więcej dowodów sugeruje, że zły stan zdrowia jamy ustnej powoduje jak wcześniej pisałam zmiany zapalne, które mogą mieć niekorzystny wpływ na ciążę poza jamą ustną.

• Zmiany ustne, kiedy występują wymioty

W czasie ciąży jama ustna jest częściej narażona na działanie kwasu żołądkowego, który może powodować erozję szkliwa zębów. Poranne mdłości są częstą przyczyną wczesnej ciąży; później luźny zwieracz przełyku i ciśnienie skierowane w górę z ciężarnej macicy mogą powodować lub nasilać refluks żołądkowy. U pacjentów z nadmiernymi wymiotami ciężarnych mogą wystąpić nadżerki szkliwa.

Strategie postępowania mają na celu zmniejszenie narażenia na kwas doustny poprzez zmianę diety i stylu życia, a także stosowanie leków przeciwwymiotnych, zobojętniających lub obu. Płukanie ust łyżeczką sody oczyszczonej w filiżance wody po wymiotach może zneutralizować kwas. Kobietom w ciąży należy doradzić, aby unikały mycia zębów bezpośrednio po wymiotach, a podczas szczotkowania używały szczoteczki do zębów z miękkim włosiem, aby zmniejszyć ryzyko uszkodzenia szkliwa. 

• Guz jamy ustnej w ciąży

Ciążowy guz jamy ustnej występuje nawet w 5 % ciąż i jest nie do odróżnienia od ziarniniaka ropotwórczego. Ta zmiana naczyniowa jest spowodowana zwiększeniem progesteronu w połączeniu z miejscowymi czynnikami drażniącymi i bakteriami. Zmiany są zazwyczaj rumieniowe, gładkie i zrazikowe; umiejscowione są głównie na dziąśle. Zajęty może być również język, podniebienie lub błona śluzowa policzka.

Guzy ciążowe występują najczęściej po pierwszym trymestrze ciąży, szybko rosną i zwykle ustępują po porodzie. Postępowanie jest zwykle obserwacyjne, chyba że guzy krwawią, utrudniają żucie lub nie ustępują po porodzie. Uszkodzenia usunięte chirurgicznie w czasie ciąży mogą nawracać.

• Zapalenie ozębnej

Zapalenie przyzębia to destrukcyjne zapalenie przyzębia, które dotyka około 30 % kobiet w wieku rozrodczym. Proces polega na infiltracji bakteryjnej przyzębia. Toksyny produkowane przez bakterie stymulują przewlekłą reakcję zapalną, a przyzębia ulega rozpadowi i zniszczeniu, tworząc kieszonki, które ulegają zakażeniu.

W końcu zęby się poluzowują. Proces ten może wywoływać nawracającą bakteriemię, która pośrednio wyzwala odpowiedź ostrej fazy wątroby, prowadząc do produkcji cytokin, prostaglandyn i interleukin, z których wszystkie mogą wpływać na ciążę. Podwyższone poziomy tych markerów stanu zapalnego stwierdzono w płynie owodniowym kobiet z zapaleniem przyzębia i przedwczesnym porodem w porównaniu ze zdrowymi pacjentkami z grupy kontrolnej.

W jednym z badań naukowcy odkryli minimalną ilość bakterii w jamie ustnej w płynie owodniowym i łożysku kobiet z porodem przedwczesnym i zapaleniem przyzębia. Wydaje się prawdopodobne, że sama ta kaskada zapalna przedwcześnie inicjuje poród. 

Leczenie zapalenia przyzębia w ciąży opiera się na wczesnym rozpoznaniu i głębokim złuszczaniu korzeni.

Kobiety z wcześniej występującą chorobą przyzębia mogą zmniejszyć ryzyko nawrotu lub pogorszenia choroby w czasie ciąży poprzez odpowiednią higienę jamy ustnej. Amerykańska Akademia Periodontologii zaleca, aby wszystkie kobiety w ciąży lub planujące ciążę poddały się badaniu przyzębia i wszelkiemu niezbędnemu leczeniu.

Pacjentom należy zalecić rutynowe szczotkowanie i nitkowanie zębów, unikanie nadmiernej ilości słodkich przekąsek i napojów oraz konsultację z dentystą. Stan i plany dotyczące zdrowia jamy ustnej powinny być udokumentowane.

Wielu dentystów niechętnie leczy kobiety w ciąży. Lekarze i dentyści mogą przezwyciężyć tę sytuację poprzez edukację, jasną komunikację i rozwój trwałych relacji opartych na współpracy. Lekarze mogą dzielić się informacjami na temat bezpieczeństwa leczenia stomatologicznego w ciąży z kolegami stomatologami i udzielać jasnych zaleceń dotyczących skierowania.

 Istnieją doniesienia, że ​​kobiety w ciąży z chorobami przyzębia mają zwiększone ryzyko:

• przedwczesnego porodu,

• stanu przedrzucawkowego

• urodzenia niemowląt w wieku małym do wieku ciążowego

• wysoki poziom bakterii próchnicotwórczych u matek może prowadzić do zwiększonej próchnicy zębów u niemowlęcia

Jak zmniejszyć ryzyko próchnicy u rozwijającego się dziecka?

Ksylitol zmniejsza ładunek bakterii w jamie ustnej matki i ogranicza przenoszenie bakterii na niemowlęta, gdy jest stosowany w późnym okresie ciąży i / lub w okresie poporodowym. Ksylitol jest bezpieczny w czasie i podczas karmienia piersią. Ksylitol to jeden z najzdrowszych zamienników cukru, warto na etapie planowania ciąży wykluczyć cukier i wprowadzić zdrowe substancje słodzące jak właśnie ksylitol lub erytrytol.

Leczenie zębów w ciąży

Najlepiej zaplanować zabiegi stomatologiczne w drugim trymestrze ciąży, po zakończeniu organogenezy. Pilną opiekę stomatologiczną można wykonać w każdym wieku ciążowym.  W trzecim trymestrze pojawiają się dodatkowe problemy związane z dyskomfortem pozycyjnym i ryzykiem ucisku na żyłę główną.

Podparcie kobiety na lewym boku, częsta zmiana pozycji i krótkie wizyty mogą zmniejszyć problemy. Odroczenie opieki stomatologicznej do czasu porodu może być problematyczne, ponieważ młode matki koncentrują się na opiece nad swoim noworodkiem i mogą mieć ubezpieczenie dentystyczne tylko w okresie ciąży.

Kobiety z wczesnym spontanicznym porodem przedwczesnym częściej chorowały na ciężką chorobę przyzębia niż kobiety ze wskazanym porodem przedwczesnym lub porodem terminowym. Choroba przyzębia nie była związana z wybranymi markerami zapalenia górnych dróg rodnych.

Choroba przyzębia u matki z ogólnoustrojowym zapaleniem mierzona za pomocą białka C-reaktywnego wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia stanu przedrzucawkowego.

Tylko 22 do 34 % kobiet w Stanach Zjednoczonych w ciąży konsultuje się z dentystą. Nawet jeśli pojawia się problem z jamą ustną, zajmuje się nim tylko połowa kobiet w ciąży.

Każda kobieta w ciąży powinna zostać przebadana pod kątem zagrożeń jamy ustnej, poinstruowana w zakresie prawidłowej higieny jamy ustnej i skierowana na leczenie stomatologiczne w razie potrzeby. 

Zabiegi stomatologiczne, takie jak radiografia diagnostyczna, leczenie przyzębia, odbudowy i ekstrakcje są bezpieczne i najlepiej wykonywać je w drugim trymestrze ciąży. 

Odpowiednia opieka stomatologiczna i profilaktyka w czasie ciąży może zmniejszyć złe wyniki w okresie prenatalnym i zmniejszyć próchnicę niemowląt.

Zatem jeśli jesteś na etapie planowania ciąży czy w ciąży ale również kiedy już jesteś młodą mamą to wraz z partnerem sprawdźcie stan swojej jamy ustnej 😉.

Źródła:

1. https://www.ajog.org/article/S0002-9378(07)02266-1/fulltext

2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15458901/

3. https://www.aafp.org/afp/2008/0415/p1139.html

4. Patil S, Ranka R, Chaudhary M, Hande A, Sharma P. Występowanie próchnicy zębów i zapalenia dziąseł wśród kobiet w ciąży i kobiet niebędących w ciąży. J Datta Meghe Inst Med Sci Univ 2018; 13: 44-7