JELITA A DEPRESJA I INNE CHOROBY

Rola stanu naszej flory bakteryjnej na powstawanie wielu chorób a w tym na zaburzenia nastroju, depresję jest nadal niedoceniany.

Od lekarzy właściwie mało się o tym dowiemy, zresztą rzadko kiedy przyczyn chorób lekarz szuka w jelitach.

Niestety zazwyczaj leczy się objawowo a przyczyna wywołująca chorobę jak była tak będzie a „leczenie” będzie trwało tak długo jak się nie wyleczy przyczyny. I koło się zamyka aż człowiek jest już na tyle chory, że sam zaczyna szukać pomocy omijając medycynę konwencjonalną.

Jelita to drugi mózg. Dbajmy o nie by zachować zdrowie nie tylko psychiczne ale i fizyczne.

Jeśli chcemy zbadać, leczyć i poprawić stan naszej flory bakteryjnej, w tym celu należy udać się do dietetyka klinicznego.

Mikrobiota jelitowa może być powiązana nie tylko z chorobami stricte gastroenterologicznymi, jak chociażby choroby zapalne jelit lecz także z zaburzeniami psychiatrycznymi takimi jak: depresja, zaburzenia lękowe, autyzm, anoreksja, a nawet choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona.

Udowodniono również związek pomiędzy mikroflorą jelitową a zespołem nadpobudliwości z deficytem uwagi (ADHD).

W bazie PubMed znajduje się ponad cztery tysiące artykułów o mikrobiocie jelitowej. Mikrobiom odnosi się do wszystkich organizmów i ich materiału genetycznego obecnego w ludzkim ciele, natomiast termin mikrobiota określa populacje organizmów obecnych w różnych ekosystemach ciała, takie jak na przykład mikrobiota jelitowa.

W 2012 roku szacowano, że w ludzkich jelitach bytuje 1014 mikroorganizmów, co stanowi liczbę 10-krotnie większą niż liczba komórek organizmu człowieka. Ponadto przyjmuje się, że genom mikrobioty jelitowej liczy około 3,3 milionów genów, co około 150-krotnie przewyższa liczbę genów genomu ludzkiego.

W 2016 roku Sender i wsp. zweryfikowali te dane i uznali, że w górnym jelicie cienkim (dwunastnica i jelito czcze) bytuje 103 –104 mikroorganizmów, w dolnym jelicie cienkim (jelito kręte) – około 108 mikroorganizmów, w okrężnicy zaś 1011. W ludzkich jelitach rezydują różne rodziny bakterii, jak Firmicutes, Bacteroidetes, Actinobacteria i Proteobacteria. Mikrobiota jelitowa człowieka składa się z ponad tysiąca różnych gatunków i siedmiu tysięcy podgatunków mikroorganizmów.

Związek pomiędzy mikrobiotą jelitową a funkcjonowaniem OUN ma swój początek jeszcze podczas okresu życia wewnątrzmacicznego i oddziałuje na niego wiele czynników, również zewnętrznych, np. antybiotykoterapia, szczepienia, intensywne używanie środków dezynfekujących oraz produktów czyszczących, zmiany w diecie.

Na mikrobiom mogą mieć wpływ także takie okoliczności, jak np. rodzaj porodu (siłami natury lub przez cesarskie cięcie), sposób karmienia we wczesnym okresie niemowlęcym, ekspozycja na infekcje wirusowe lub bakteryjne oraz na stres.

Co oczywiste, rozwój flory bakteryjnej jelit biegnie równolegle ze wzrostem i dojrzewaniem neuronów w mózgowiu. Geny zaangażowane w powstawanie synaps pomiędzy neuronami w mózgowiu oraz neuronami w układzie pokarmowym są podobne i jakakolwiek mutacja może doprowadzić do nieprawidłowości zarówno w mózgowiu, jak i układzie pokarmowym.

Theoharides i wsp. opisali u osób z autyzmem, chorobą afektywną dwubiegunową, ciężkimi zaburzeniami depresyjnymi, schizofrenią i stwardnieniem rozsianym zmiany w transkryptomie, takie jak: zmniejszenie ekspresji genów zaangażowanych w funkcje mitochondriów i produkcję ATP oraz zwiększenie ekspresji genów biorących udział w procesach zapalnych i odpornościowych, jak również genów odpowiedzialnych za aktywność oligodendrocytów.

Wpływ bakterii jelitowych na zdrowie człowieka ma realną szansę stać się w najbliższych latach obszarem intensywnego zainteresowania nauk neurobiologicznych. Sugeruje się nawet, że mikroorganizmy mogą stać się nową grupą leków, zwaną ,,psychomikrobiotykami”, która znajdzie zastosowanie m.in. w psychiatrii.

Zdrowie matki odgrywa kluczową rolę w rozwoju mikrobioty dziecka, a zatem także w rozwoju układu nerwowego.

Jednoczasowo przebiegający rozwój flory bakteryjnej i układu nerwowego pozostaje pod wpływem licznych czynników zewnętrznych i wewnętrznych:

• diety matki,

• stresu ciężarnej,

• infekcji w trakcie ciąży.

  Wymienione czynniki mogą być związane z zaburzeniami rozwoju układu nerwowego, a w konsekwencji ze schorzeniami takimi jak: autyzm, ADHD czy nawet schizofrenia.

  Określenie kompozycji mikrobioty jelitowej podczas ciąży i jej wpływu na rozwój układu nerwowego wydaje się zatem ważnym krokiem w opracowywaniu interwencji mających na celu zmiany w składzie ludzkiego mikrobiomu.

  Rozwój bioty jelitowej występuje wspólnie ze wzrostem i dojrzewaniem neuronów w mózgowiu. Zarówno proces kształtowania się mikrobioty jelitowej, jak i układu nerwowego mają dokładnie te same krytyczne okna czasowe w rozwoju, charakteryzujące się największą podatnością na uszkodzenia.

  Okres wczesnego dojrzewania jest kluczowym etapem i cechuje się wysoką wrażliwością na czynniki patologiczne. Ponadto w okresie dorastania swój początek ma wiele zaburzeń psychicznych, takich jak schizofrenia, zaburzenia nastroju czy uzależnienia.

  W okresie dojrzewania ważne jest by nie narażać dzieci na patologiczne czynniki, takie jak:

  stres, używki, zła dieta w połączeniu z niestabilnością i niedojrzałością mikrobioty jelitowej sprawia, że wzrasta podatność mózgowia zarówno na rozwój, jak i ujawnienie się chorób czy też zaburzeń w tym okresie życia.

By zachować zdrowie na długie lata należy dbać o nasz mikrobiom. Wraz z wiekiem stan flory bakteryjnej się pogarsza co ma wpływ na zaburzenia poznawcze i psychiczne. Dobrze, ze wiemy jak można temu zapobiec;)

Według Karakuły-Juchnowicz i wsp. na funkcjonowanie osi jelito-mózg mają ponadto wpływ:

1) mikrobiota jelitowa,

2) zespół jelita przesiąkliwego,

3) nadwrażliwość na antygeny pokarmowe, w tym na gluten oraz kazeinę mleka krowiego.

Zaburzenia depresyjne, które należą do najczęściej diagnozowanych schorzeń psychiatrycznych, także wydają się powiązane ze zmianami flory bakteryjnej jelit.

U pacjentów z depresją stwierdza się mniejszą ilość bakterii typu Bacteroidetes przy podwyższonej liczbie bakterii z gatunku Alistipes należącego do Bacteroidetes.

Zwiększona liczba bakterii z gatunku Alistipes została zaobserwowana też w innych chorobach, takich jak chociażby zespół przewlekłego zmęczenia.

Zaburzenia lękowe bardzo często współistnieją z zespołem jelita drażliwego. W badaniu Rao i wsp. suplementacja L. casei Shirota złagodziła występowanie zaburzeń lękowych u pacjentów z zespołem przewlekłego zmęczenia.

Co można zrobić by poprawić stan naszej mikrobioty?

Zwiększona konsumpcja cukru czy też niezdrowego jedzenia bogatego w tłuszcze koreluje ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia zaburzeń psychicznych u dzieci i nastolatków. Wyniki dwóch niedawno opublikowanych badań wskazują, że zdrowa dieta może stanowić strategię łagodzenia objawów, a nawet prewencji depresji.

Zaobserwowano, że ulepszenie diety, np. przez wprowadzenie diety śródziemnomorskiej, która stanowi złoty standard modelu zdrowego żywienia może redukować ryzyko wystąpienia depresji.

Nie ma jednej super diety dla każdego. Należy słuchać swojego organizmu, często mamy nietolerancje pokarmowe, które mogą dać o sobie znać dopiero 2-3 dni po spożyciu produktu, którego nie tolerujemy.

Można wykonać badanie na nietolerancje pokarmowe. Jest drogie, więc jeśli ktoś nie może sobie na takie badanie pozwolić to warto zbadać mikroflorę jelit i zacząć te jelita leczyć.

Takie badania można wykonać w laboratoriach gdzie do dyspozycji są dietetycy kliniczni, którzy leczeniem flory jelitowej zajmują się na co dzień.

W 2013 roku Sánchez-Villegas i wsp. opublikowali wyniki randomizowanego badania, z którego można wywnioskować, że dieta śródziemnomorska wzbogacona o 15 g orzechów włoskich, 7,5 g orzechów laskowych i 7,5 g migdałów na dobę zmniejsza ryzyko wystąpienia depresji u pacjentów z cukrzycą typu II; w porównaniu do grupy kontrolnej relatywna redukcja ryzyka wystąpienia depresji wyniosła 41%.

Zmiana diety, suplementacja probiotyków, spożywanie sfermentowanych produktów wywołuje specyficzne zmiany w aktywności mikrobioty jelitowej i fakt ten może znaleźć zastosowanie w leczeniu depresji i innych schorzeń psychicznych.

Jakkolwiek prebiotyki i probiotyki wydają się użyteczne w psychiatrii, holistyczna zmiana diety jest niezbędna, aby można było uzyskać długoterminowe polepszenie ogólnego zdrowia pacjenta.

W 2016 roku Huang i wsp. opublikowali metaanalizę, z której wynika, że suplementacja probiotykami znacząco złagodziła objawy depresji.

Ponadto stosowanie probiotyków wywarło pożądany efekt zarówno u populacji zdrowej, jak i u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami depresyjnymi. Probiotyki wykazały pozytywne działanie u badanych w wieku poniżej 60. r.ż.

W randomizowanym, podwójnie zaślepionym badaniu klinicznym dowiedziono, że zdrowe osoby, którym podawano mieszankę probiotyków zawierającą Lactobacillus helveticus i Bifidobacterium longum przez 30 dni, zgłaszały znaczne złagodzenie objawów depresji oraz niepokoju.

Desbonnet i wsp. zaobserwowali, że terapia probiotykami doprowadziła do wycofania się zaburzeń behawioralnych oraz normalizacji odpowiedzi immunologicznej, a także poziomów noradrenaliny w mózgu.

Inną metodą modyfikacji kompozycji flory bakteryjnej jelit jest przeszczep mikrobioty fekalnej.

Do tej pory przeszczepienie mikrobioty fekalnej było stosowane jako leczenie w infekcjach Clostridium difficile, w zespole jelita drażliwego i chorobach zapalnych jelit, lecz może zostać wykorzystane również w leczeniu chorób niegastroenterologicznych, szczególnie zaburzeń neurobehawioralnych związanych z osią jelito-mózg, a także zaburzeń rozwojowych układu nerwowego oraz chorób psychicznych, w tym autyzm, ADHD.

Podsumowując:

Jeśli nie czujesz się dobrze, chorujesz na coś przewlekle, nie możesz znaleźć przyczyn swojhego stanu zdrowia i samopoczucia, zbadaj swoją mikrobiotę.

To co możesz zrobić by poprawić jej stan a przy tym wyzdrowieć to:

1. Zmień dietę. Zalecana jest dieta niskowęglowodanowa, z ograniczeniem cukru, przetworzonej żywności z dziwnymi składami. Jedz prosto, naturalnie. Wsłuchuj się w swój organizm bo poczuć co Ci służy.

2. Stosuj probiotyki. Najlepiej zastosować probiotyko terapię celowaną, po badaniu i konsultacji z dietetykiem klinicznym.

3. W większych wyzwaniach rozważ przeszczep flory bakteryjnej. Nie jest to zabieg bolesny.

    

Zatem

życzę zdrowia w jelitach i w głowie 🙂

zadbaj o siebie

Źródła:

1. Jak mikrobiologia może wpływać na psychiatrię? Powiązania między florą bakteryjną jelit a zaburzeniami psychicznymi. Psychiatr. Pol. ONLINE FIRST Nr 91: 1–17 . Ewelina Gulas , Grzegorz Wysiadecki , Dominik Strzelecki , Oliwia Gawlik-Kotelnicka , Michał Polguj

2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28654462/

3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29930222/

4. Iwona Wierzbicka „Jak wzmocnić odporność” 2020r.