OPÓŹNIONY ROZWÓJ MOWY U DZIECKA

Dziś o opóźnionym rozwoju mowy. Rzecz bardzo ważna ponieważ bardzo często się zdarza, że lekarze czy rodzice bagatelizują problem tłumaczą, że np. „chłopcy mówią później”.

O ile rzeczywiście dziecko może prawidłowo rozwijać mowę ale później o tyle procent z z tego rozwija różne dysfunkcje, których objawem jest właśnie opóźniona mowa, która później jest zaburzona. Dlatego też należy rozwój mowy różnicować i zawsze diagnozować.

Opóźniony rozwój mowy może być objawem wielu zaburzeń, m.in. upośledzenia umysłowego, utraty słuchu, zaburzenia ekspresji językowej, deprywacji psychospołecznej, autyzmu, mutyzmu elektywnego, afazji receptywnej i porażenia mózgowego.

Wczesne wykrycie zaburzeń mowy i wczesna interwencja może złagodzić emocjonalne, społeczne i poznawcze deficyty tej niepełnosprawności i poprawić wyniki.

Dziecko z opóźnieniem mowy ma rozwój mowy typowy dla normalnie rozwijającego się dziecka w młodszym wieku chronologicznym; umiejętności dziecka z opóźnieniem mowy są nabywane w normalnej kolejności, ale wolniej niż normalnie.

Opóźniony rozwój mowy może powodować zarówno brak bodźców, czyli np. sytuacja, kiedy rodzice zbyt mało mówią do dziecka, ale też ich nadmiar, kiedy to dziecko zalewają bodźce. Kiedy dziecko ma nadmiar bodźców nie ma potrzeby wyrażania siebie poprzez mowę.

Zakres przyczyn lub źródeł zaburzeń/opóźnień mowy obejmuje nieprawidłowości anatomiczne, deficyty poznawcze, wadliwe uczenie się, różnice genetyczne, zaburzenia słuchu, zaburzenia neurologiczne lub nieprawidłowości fizjologiczne.

Zaburzenia mowy i języka mogą być nabyte (tj. być wynikiem choroby, urazu lub czynników środowiskowych) lub wrodzone (tj. obecne przy urodzeniu).

Około 8% do 12% populacji przedszkolnych wykazuje zaburzenia językowe. Dzieci zapisane do programów wczesnej interwencji ma zaburzenia komunikacji (46% ), a 26% ma opóźnienia rozwojowe w wielu obszarach, zwykle obejmujących umiejętności językowe. Zaburzenie rozwoju mowy występuje trzy do czterech razy częściej u chłopców niż u dziewcząt.

Rodzice często pierwsi zauważają trudności, gdy spotykają inne dzieci z bardziej zaawansowanymi umiejętnościami mowy i dlatego często zastanawiają się, czy ich dziecko jest w tyle. Jednak nadal wielu rodziców nie zgłasza tego lekarzowi i dziecko rozwija się już z trudnościami. Zazwyczaj w przedszkolu są przekonywani, że dziecko potrzebuje wsparcia w zakresie rozwoju mowy i podejmowane są interwencje.

W badaniu stwierdzono, że opóźnienie mowy u dzieci jest częstsze w rodzinach gdzie występuje problematyczne używanie smartfonów przez rodziców!

Natomiast wydłużony czas korzystania przez dzieci z mediów elektronicznych przez ponad 3 godziny dziennie, wiąże się z opóźnieniem mowy i języka.

Media mobilne zapewniają więcej interakcji niż pasywne oglądanie telewizji, a ryzyko opóźnienia mowy jest większe w przypadku długotrwałego oglądania telewizji (np. bajek). Nadpobudliwość (ADHD) częściej występuje u dzieci korzystających z mediów elektronicznych.

Opóźnienie mowy i języka zaobserwowano u 28,4% dzieci, które korzystały z mediów przez ponad 3 godziny.

Zobacz mój film o wpływie bajek, mediów na rozwój dziecka.

Podczas oceny dzieci z opóźnieniem mowy w praktyce klinicznej istotne jest, aby wziąć pod uwagę korzystanie ze smartfonów przez rodziców.

Wczesne dzieciństwo to czas, w którym następuje większość krytycznych etapów rozwoju mózgu, dlatego doświadczenia z tego okresu silnie wpływają na przyszłe funkcjonowanie dzieci.

Dziecko, które często obserwuje rodzica z telefonem w ręce ma dużo mniej zróżnicowane środowisko i zabawy z rodzicem niż te, których rodzice poświęcają im dużo czasu i się bawią, rozmawiają.

Warto się zdyscyplinować i dla dobra rozwoju dziecka ograniczyć korzystanie ze smartfonu i być z dzieckiem szczególnie w pierwszych 2 latach, kiedy mózg jest w stanie krytycznego rozwoju.

Średni wiek i przedział wiekowy dla osiągnięcia ważnych etapów rozwoju języka

Normalny wzorzec rozwoju mowy

Informacje od Schwartz ER. Zaburzenia mowy i języka. W: Schwartz MW, wyd. Podstawowa opieka pediatryczna: podejście zorientowane na problem. St. Louis: Mosby, 1990:696-700.

W moim gabinecie często spotykam dzieci z zaburzeniami mowy. Przychodzą na wskazanie z przedszkola bądź rodzice sami zauważyli, że rozwój mowy ich dziecka znacznie odbiega od rówieśników. Czasem zdarza się, że dziecko trafia na diagnozę integracji sensorycznej do mnie i jednym ze wskazań jest opóźniony rozwój mowy.

Bardzo często dzieci z opóźnionym rozwojem mowy mają zaburzenia integracji sensorycznej. Mowa ma bardzo duży wpływ na rozwój emocjonalny i poznawczy.

Ostatnio trafił do mnie chłopiec 2,5 lat, który mówił „po swojemu”. Nadaktywny, niecierpliwy, agresywny. Poznawczo i emocjonalnie jak 1.5 roczne dziecko. W ciągu kilku pierwszych miesięcy terapii (2 razy w tygodniu) zaczął mówić zdania 2-3 wyrazowe. Teraz ma 4 lata i mowa jest na adekwatnym do wieku poziomie jednak pracujemy nad zaburzeniami integracji sensorycznej i nadaktywnością. Zalecenia związane ze zmniejszeniem ilości oglądanych bajek miały na to również duży wpływ. Dziecko poczyniło ogromne postępy i już dużo lepiej reguluje emocje, więcej rozumie.

Postępowanie z dzieckiem z opóźnieniem mowy powinno być zindywidualizowane.

W skład zespołu opieki zdrowotnej może wchodzić lekarz, logopeda, audiolog (koniecznie zbadanie słuchu), psycholog, terapeuta zajęciowy, terapeuta integracji sensorycznej.

Więc jeśli Twoje 2 letnie dziecko nic nie mówi lub po swojemu bądź kilka słów to skieruj się do pediatry. Następnie zbadaj dziecku słuch, udaj się do logopedy (lub neurologopedy). To są takie podstawy. Jeśli jednak masz świadomość, że Twoje dziecko we wczesnym okresie dzieciństwa oglądało dużo bajek i ma trudności z zachowaniem to udaj się na diagnozę integracji sensorycznej oraz do psychologa.

A to co możesz zrobić już teraz, żeby pomóc dziecku to wyłącz bajki, włącz słuchowisko i dużo z nim rozmawiaj, opowiadaj, śpiewaj. Ograniczenie słodyczy też będzie miało dobry wpływ 😉

Im wcześniej zaczniesz działać tym więcej można zrobić aby twoje dziecko rozwijało się lepiej.

Źródła:

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2491683/

• https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/1999/0601/p3121.html?printable=afp

• https://www.researchgate.net/profile/Burak-Acikel/publication/344138419_The_Association_Between_Parents’_Problematic_Smartphone_Use_and_Children’s_Speech_Delay/links/5f54db6f458515e96d334df5/The-Association-Between-Parents-Problematic-Smartphone-Use-and-Childrens-Speech-Delay.pdf

• https://mjdrdypv.org/article.asp?issn=2589-8302;year=2021;volume=14;issue=6;spage=656;epage=661;aulast=Salunkhe